Podzielony na cztery wielkie kierunki i na wiele odłamów buddyzm nie posiada jednolitego charakteru. Jego stanowisko wobec problemów współczesnego świata uwarunkowane . jest często przesłankami geopolitycznymi. Wyznawcy Buddy podzieleni są wobec rzeczywistego wzrostu materializmu. Pewna ich liczba ulega, nie zdając sobie z tego sprawy, zewnętrznym — idącym zresztą z różnych kierunków — wpływom politycznym. Jako całość buddyzm pomimo podziałów wydaje się jednak uświadamiać sobie obecnie niebezpieczeństwa, zagrażające jego długiej tradycji. W czasie ostatnich wizyt u papieża przedstawiciele buddyzmu nie ukrywali tego. Ich obecność w Rzymie świadczyła o dostrzeżeniu problemu.

Teoretycznie każdy ochrzczony człowiek płci męskiej, nawet związany węzłem małżeńskim. W rzeczywistości od 1378 roku wybór elektorów padał wyłącznie na członków Świętego Kolegium, ale nie zawsze na‘ kardynałów mających tytuł biskupa236. Z chwilą przyjęcia wyboru elekt sprawuje władzę sądowniczą: w tej samej chwili ustają uprawnienia, jakie przysługują Świętemu Kolegium od chwili stwierdzenia zgonu poprzedniego papieża. Jeżeli elekt nie jest biskupem, musi uprzednio otrzymać władzę udzielania święceń kapłańskich: jest on rzeczywiście i w pełni papieżem dopiero z chwilą wyświęcenia na biskupa, czego dokonuje w możliwie najszybszym czasie kardynał dziekan Świętego Kolegium lub sprawujący jego obowiązki. Po wyrażeniu przez elekta zgody na wstąpienie na Stolec Piotrowy i po złożeniu przez kardynałów hołdu koledze, który przed chwilą stał się ich zwierzchnikiem, nazwisko elekta237 zostaje podane do wiadomości przez kardynała protodia- kona: oklaski, które rozlegają się w tej chwili, przypominają o udziale ludu rzymskiego w wyborach papieża w pierwszych wiekach istnienia Kościoła. Koronacja w kilka dni po wyborze nie dodaje niczego do prerogatyw papieża: jest tylko manifestacją jego zwierzchnictwa.

Następcy Sykstusa V panowali krótko: Urban VII 12 wrześniowych dni roku 1590, Grzegorz XIV – 10 miesięcy roku 1591, Innocenty IX dwa ostatnie miesiące tego roku. Jego następca, Klemens VIII z rodu Aldobrandinich (1592-1605), pojednał z Kościołem króla francuskiego Henryka IV (1589-1610), w 1592 roku wydał Wulgatę, a w roku 1596 Indeks, urządził krypty w Bazylice Sw. Piotra, zbudował ołtarz papieski, zakończył budowę apartamentów papieskich oraz wzniósł ołtarz Najświętszego Sakramentu w Bazylice Laterańskiej. Leon XI, Medy- ceusz, panował zaledwie 26 pierwszych dni kwietnia roku 1605: Paweł V (1605-1621), Borghese, odrestaurował konfesję w Bazylice Sw. Piotra, wydłużył nawę, zbudował fasadę, kanonizował też Franciszkę Rzymiankę i Karola Boromeusza.

Ogłoszenie dogmatu o nieomylności papieża przez Sobór Watykański I wywołało protesty liberałów we Francji, a przede wszystkim w Niemczech, gdzie opozycjoniści, przyjmując tezy teologa Johanna Ignaza von Dóllingera (1799-1890), utworzyli schizmatycki Kościół starokatolicki. Uchwała Soboru Watykańskiego I dostarczyła kanclerzowi niemieckiemu, Otto von Bismarckowi (1815-1898), poszukiwanej od dawna okazji do zwalczania Kościoła katolickiego i uderzenia w ten sposób w katolickie Centrum – partię centrową, której rosnące wpływy utrudniały mu realizację planów politycznych. Walka ta, nazwana Kulturkampiem (walką o kulturę) charakteryzowała się różnymi posunięciami, będącymi w istocie prześladowaniem. Złożyły się na nią ograniczenia dotyczące kazań, zamykanie szkół, listy proskrypcyjne jezuitów i innych zakonników, kontrola seminariów duchownych, wymaganie uprzedniego zezwolenia państwa na wszelkie nominacje na stanowiska kościelne, restrykcje dotyczące stosunków między episkopatem niemieckim a Stolicą Apostolską itd. Pius IX protestował gwałtownie. Ostatnie dokumenty wydane za jego pontyfikatu były poświęcone bezpośrednio lub pośrednio sytuacji w Niemczech, np. encyklika Quod nun- quam, skierowana do biskupów pruskich w sprawie niezależności Kościoła.

Na mocy traktatu w Luneville, zawartego w lutym 1801 roku, Stolica Apostolska odzyskała Państwo Kościelne, pozbawione legacji bolońskiej, ferrarskiej, raweńskiej i romańskiej. Był to ubytek dość znaczny, lecz Pius VII, który na temat świeckiej władzy papieża miał zdanie zbliżone do poglądów, jakie będzie miał 125 lat później Pius XI, tym się nie trapił. Troskę papieża stanowiła odnowa duchowa. Dlatego przyjął pozytywnie, choć bez entuzjazmu, pierwsze kroki, jakie poczynił Bonaparte wo- bez kardynała Martiniana, biskupa Verceil, w celu zawarcia nowego konkordatu przywracającego wolność religijną we Francji. Papież nie miał wielkiego zaufania – zresztą słusznie – do Pierwszego Konsula, lecz sądził, iż nie należy zmarnować nadarzającej się szansy, gdyż, jak mówił, „klęska potrzebowała zaledwie kilku lat, aby dokonać swego dzieła, chociaż potrzebne były całe lata przygotowań: toteż trzeba będzie wieków, aby odbudować zachwiany dom świętości”. Nawet gdyby porozumienie z Francją nie okazało się doskonałe, odnowa, którą by ono umożliwiło, mogła mieć doraźnie korzystne następstwa.

Grzegorz XIII zmarł 10 kwietnia 1585 roku. 24 kwietnia roku 1585 kardynałowie wynieśli do godności papieskiej franciszkanina Felice Perettiego, który przyjął imię Sykstusa V {1585- 1590). Nowy papież niewiele posiadał wspólnych cech ze swymi poprzednikami z czasów Odrodzenia. Urodzony w bardzo biednej rodzinie pochodzącej z Marchii, miał niezwykle ciężkie dzieciństwo. Wstąpiwszy do zakonu franciszkanów został inkwizytorem i wyróżnił się dyscypliną oraz niezwykłą energią. Swój pontyfikat sprawował za pomocą bezwzględnych metod. W dniu koronacji 1 maja 1585 r. podjął pierwsze decyzje, które przysporzyły mu miano „Strasznego”.

Podział ten ma swoje znaczenie, gdyż tłumaczy odmienne zachowanie przedstawicieli poszczególnych religii wobec aktualnych problemów, jakie wyłaniają się przed ludzkością.

Jako należący do duchowieństwa Rzymu są kardynałowie elektorami papieża, gdyż od czasów św. Piotra pontyfikat jest przypisany do urzędu Biskupa Rzymu. Właśnie z tego względu odrzucone zostały projekty zmierzające do rozszerzenia kolegium elektorskiego przez włączenie do niego patriarchów Kościołów wschodnich oraz przedstawicieli ich episkopatów233. Kolegium elektorskie od chwili jego powołania stale się powiększało. W odległych czasach było tylko około 15 kardynałów. Stopniowo Święte Kolegium powiększało się, osiągając za pontyfikatu Piusa IV liczbę 76. W ramach reorganizacji Kurii Rzymskiej Syk-1 stus V postanowił mocą konstytucji apostolskiej Post quam verus Ule z 3 grudnia 1586 roku ustalić maksymalną liczbę kardynałów na 70, Postanowienia zawarte w tym dokumencie, przejęte przez Kodeks Prawa Kanonicznego ogłoszony przez Benedykta XV, pozostały nie zmienione przez ponad cztery stulecia, to znaczy aż do pontyfikatu Jana XXIII234. Uwzględniając rozwój Kościoła na kontynentach pozaeuropejskich – Europa była w czasach Sykstusa V jedynym kontynentem chrześcijańskim – Jan XXIII odstąpił od obowiązujących przepisów i podniósł de facto, ale nie de iure, liczbę kardynałów do 90. Pawłowi VI przypadło w udziale zastąpienie konstytucji Post quam verus Ule nowym dokumentem. Konstytucja Romano Pontifici eligendo z 1 października 1975 roku wprowadza zmiany, dokonując rozróżnienia między kardynałami elektorami i kardynałami nieelektorami. Zasada tego rozróżnienia została wprowadzona kilka lat wcześniej przez motu proprio Ingravescentem aetatem tego samego Pawła VI, stanowiące, że kardynałowie przestają być wyborcami z chwilą ukończenia 80 roku życia. W myśl konstytucji apostolskiej z 1 października 1975 roku liczba elektorów została podniesiona do 120, przy czym liczba nieelektorów miała odpowiadać liczbie kardynałów, którzy przekroczyli granicę wieku 80 lat.

Prawo mojżeszowe wprowadza dwa pojęcia: ,,roku świętego11 oraz „jubileuszu”, do których nawiązał Bonifacy VIII i jego następcy. Należy zauważyć, a dotyczy to zarówno prawa żydowskiego, jak ustawodawstwa antycznych cywilizacji, że przepisy o odpoczywaniu ziemi i przepisy zwalczające spekulację gruntami mają dwojaki charakter: ekonomiczny i religijny. Charakter religijny wzmacnia niewątpliwie wypełnianie obowiązku podyktowanego troską o zdrową gospodarkę, ale nie można utrzymywać, że ma on jedynie walor względny przepisy religijne idą w parze z ustawodawstwem gospodarczym. W rozdziale Księgi Kapłańskiej, poświęconym rokowi szabatowemu i jubileuszowi, czytamy następujące postanowienia: „Strzec będziecie moich szabatów, czcić będziecie mój święty przybytek. Ja jestem Pan. Jeżeli będziecie postępować według moich ustaw i będziecie postępować według przykazań moich i wprowadzać je w ży krajowi udzielę pokoju […j. Miecz nie będzie przechodził przez wasz kraj |…j. Umieszczę wśród was mój przybytek i nie będę się wami brzydził” (Kpł 26,2,36,11).

Powierzone jezuitom, wspaniale wyposażone, zajmuje się badaniami astronomicznymi i astrofizycznymi. Astronomia zawdzięcza mu wiele w dziedzinie badania szerokości pośrednich galaktyk, polarymetrii gwiezdnej, dokładnego wzorcowania gwiazd, ruchu obrotowego niektórych gwiazd podwójnych: w astrofizyce – w dziedzinie badań spektroskopowych, a szczególnie analizy pasm molekularnych tlenku hafnu.

Koło fortuny się obróciło. 19 stycznia 1814 roku cesarz zaproponował Piusowi VII zwrócenie mu jego państwa. 23 stycznia papież opuścił Fontainebleau. Od 11 lutego do 10 marca przebywał w Sawonie. 31 marca znalazł się w Bolonii. W tym samym dniu do Paryża wkraczały armie sojusznicze. Wreszcie,