Category Zsbip

We Francji wyłoniły się nowe trudności. Antyklerykalizm Leona Gambetty (1836-1882), który widział wszędzie „rękę jezuity” i twierdził: „klerykalizm – oto nieprzyjaciel”, przyczynił się do sukcesu partii lewicowych w wyborach, w 1876 roku. Ofensywę przeciw Kościołowi rozpoczął minister oświecenia publicznego, Jules Ferry, który w projekcie ustawy o organizacji szkolnictwa, złożonym 15 marca 1879 roku, zaatakował zgromadzenia zakonne205. Dekrety, zwłaszcza zwrócone przeciw jezuitom, nadały temu antyreligijnemu przedsięwzięciu charakter prawdziwych prześladowań. W okresie od października do grudnia roku 1880 wydalenie z Francji członków zgromadzeń zakonnych dało pretekst do scen oburzających, będących świadectwem podziału Francji na dwa antagonistyczne obozy. Porozumienie osiągnięto dopiero w 1914 roku, kiedy wojna światowa spowodowała zawiązanie się „świętej jedności”.

Benedykt XIV nie miał możliwości odegrania roli politycznej, o jaką mógłby zabiegać w myśl życzeń niektórych polityków europejskich. Było mu jednak dane kierować Kościołem w takiej sytuacji, że możemy go tylko podziwiać. Będąc doskonałym ka- nonistą, zamierzał zrewidować układy Stolicy Apostolskiej zawarte z różnymi państwami, aby zharmonizować je z dekretami Soboru Trydenckiego, a zarazem dać Kościołowi większą swobodę działania. Nowe konkordaty zawarte zostały z wieloma katolickimi państwami Europy, ale nie z Francją. W różnych dokumentach papież sprecyzował wiele kwestii z zakresu dyscypliny sakramentów, zwłaszcza kwalifikacji duchownego dokonującego bierzmowania192, tajemnicy spowiedzi, chrztu dzieci żydowskich, wreszcie małżeństw mieszanych, łagodząc przepisy dotyczące ich zawierania, W roku 1745 w liście do biskupów włoskich zawarł istotne wskazania moralne na temat lichwy oraz ograniczenia stopy procentowej od udzielanych pożyczek. Interweniował również u inkwizytorów, wzywając ich do powściągliwości, i przypominał, że duszpasterze mają obowiązek nie występować przeciwko wiernym, ale sprowadzać dusze na dobrą drogę dzięki przykładowi świętości życia oraz wymowie kazań, czerpiących ze źródeł Pisma Świętego, Ojców Kościoła oraz Magisterium. Jedyną fałszywą nutą w obrazie pasterskiej działalności Benedykta XIV było godne pożałowania stanowisko zajęte przez niego, z braku dostatecznej informacji, w osławionej sprawie obrzędów chińskich. Kuria sprzeciwiła się stosowanym przez jezuitów adaptacjom zasad liturgii do kultury chińskiej. Konsekwencje tej sprawy okazały się poważne, gdyż znacznie zahamowały ewangelizację narodów na Dalekim Wschodzie.

Potępienie przez Innocentego X pięciu tez Augusiinusa nie powstrzymało szerzenia się herezji. Antoine Arnauld utrzymywał, że osławionych tez nie ma w dziele Jansena, a Blaise Pascal (1623-1662) napisał w latach 1653-1657 Prowincjaiki, które cieszyły się ogromnym powodzeniem. W konstytucji Ad sacram beati Petri sedem z 16 października 1656 roku papież uznał tezy wykorzystane przez Sorbonę w pracy Nicolasa Corneta za zgodne z Augustinusem, wobec czego zostały one potępione tak samo, jak doktryna zmarłego biskupa Ypres. Wkrótce Prowincjałki zostały umieszczone na Indeksie. Wreszcie, w roku 1665 papież zobowiązał wszystkich księży francuskich do podpisania oświadczenia zwanego Formularzem, potępiającego formalnie jansenizm. Ogromna większość kleru, z wyjątkiem czterech biskupów i duchownych skupionych wokół opactwa w Port Royal, podpisała Formularz.

Obok kongregacji istnieją również sekretariaty i rady. Kilka z nich ma warunki, aby stać się instytucjami o takich samych kompetencjach i właściwościach, jak kongregacje. Prace nad nowelizacją zostały juz zakończone: polska edycja nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego ukazała się w roku 1984 nakładem wydawnictwa ,,Pallotinum” (przyp. red.). przejęły zresztą częściowo strukturę. Istnieją również komisje i komitety.

Bezsprzecznie z tych właśnie powodów sądom na temat Watykanu brakuje nierzadko obiektywizmu. Często widzi się jedynie część fresku z powodu jego rozpiętości i rozmiarów, część, którą ma się właśnie przed oczyma, detal, na którym zatrzymuje się wzrok. Jeżeli stoi się zbyt blisko, jeżeli nie można cofnąć się na odpowiednią odległość, widok jest fragmentaryczny, niepełny, a detal, na którym skupiliśmy uwagę, utrudnia widzenie całości. Niektórzy krytycy widzą tylko światło, a inni cienie w dziele artysty. Często rzecz się ma podobnie, gdy rozważamy sytuację Kościoła w świecie i działania następcy Piotra. Zależnie od swych własnych, bezpośrednio nas dotyczących trosk, w zależności od otoczenia, w którym się przebywa, od współczesnych ocen i sądów, sytuacji geopolitycznej i ekonomiczno-społecznej, w jakiej się znajdujemy, jesteśmy skłonni, chcąc nie chcąc, wydać sąd obrażający poczucie sprawiedliwości.

Według tego papieża Lata Swiete powinny być ogłaszane co 100 lat. Ale jeszcze przed końcem jego pontyfikatu kierowano do Stolicy Apostolskiej prośby, aby skrócić przerwę między Jubileuszami. Czy jest rzeczą słuszną — pytali chrześcijanie, wśród nich św. Brygida szwedzka — ażeby człowiek nie mógł odbyć pielgrzymki z okazji Roku Świętego, ponieważ urodził się na początku stulecia i nie ma nadziei dożycia początku następnego? Od 1343 roku papież awinioński Klemens VI ograniczył przerwę do 50 lat. Rok Święty 1350 przyciągnął do Rzymu o wiele więcej pielgrzymów niż rok 1300, wedle świadectwa Petrarki, który był tam i doznał duchowego szoku, o czym świadczy jego list do brata, kartuza w Prowansji.

Zgromadzenie Duchowieństwa kontynuowało obrady, 19 marca przyjęto jednomyślnie Deklarację zawierającą cztery artykuły, której tekst opracowany został przez Bossueta. Innocenty XI był załamany, gdy zapoznał się z ich treścią. Drugi artykuł powtarzał tezy ogłoszone na soborze w Bazylei o wyższości soboru nad papieżem, trzeci domagał się szczególnego statusu dla Kościoła francuskiego, który w Kościele powszechnym korzystał z tradycyjnych przywilejów, wykraczających poza prawo powszechnie obowiązujące: czwarty rozróżniał w osobie papieża władzę doktrynalną, którą szanowano, oraz kompetencje administracyjne i dyscyplinarne, które podawano w wątpliwość. Deklaracja była nie do przyjęcia dla głowy Kościoła.

I z tego właśnie punktu widzenia, czyż te zasady moralne i religijne mogłyby nie mieć również wpływu na życie i wzajemne stosunki wszelkiej rodziny ludów, którą tu uosabia Wasza obecność?’”

Duszpasterska troska Jana Pawła II skłoniła go do rozszerzenia zakresu działalności poza Watykan. Pełna świadomość odpowiedzialności jako Biskupa Rzymu sprawiła, że od początku pontyfikatu systematycznie odwiedza w każdą niedzielę parafieswej diecezji. Inicjatywa ta w niemałym stopniu przyczyniła się do popularności tego papieża polskiego pochodzenia, a przecież zastanawiano się w chwili wyboru, czy zostanie on zaakceptowany przez raczej szowinistyczną społeczność rzymską. Potrzeba zrozumienia problemów Kościołów partykularnych skłoniła go do odbywania długich podróży po świecie: w 1979 roku do San Domingo (25 stycznia), do Meksyku (od 26 stycznia do 1 lutego), do Polski (od 2 do 10 czerwca), do Irlandii (od 29 września do 1 października), do Stanów Zjednoczonych (od 1 do ? października), do Turcji (od 29 do 30 listopada): w 1980 roku od 2 do 12 maja do Zairu, Kongo, Kenii, Ghany, Górnej Wolty, Wybrzeża Kości Słoniowej, następnie do Francji (od 27 maja do 2 czerwca), do Brazylii (od 30 czerwca do-li iipca), do Republiki Federalnej Niemiec (od 15 do 18 listopada): w 1981 roku do Pakistanu (16 lutego), na Filipiny (od 17 do 21 lutego), na wyspę Guam (22 lutego), do Japonii (od 23 do 26 lutego), na Alaskę (26 lutego). W ciągu ponad dwóch lat odwiedził papież 20 krajów. Poważny zamach terrorystyczny, którego Jan Paweł II stał się ofiarą na placu Sw. Piotra 13 maja 1981 roku, spowodował odroczenie innych przewidzianych podróży, na przykład do Szwajcarii i ponownie do Francji.

Od początku swego pontyfikatu Paweł VI wskazywał na cztery wytknięte sobie cele: dbałość o realizację w Kościele reformy dokonanej przez Vaticanum II, nadanie nowego impulsu ewangelizacji, usunięcie przeszkód opóźniających powrót Kościołów wschodnich do jedności z Kościołem rzymskim, wreszcie niestrudzoną pracę nad ustanowieniem pokoju w świecie. Liczne dokumenty papieskie ogłoszone przez Pawła VI, jego przemówienia i alokucje, a także podróże również miały na celu urzeczywistnienie tego programu.

Znamiennym tematem wielu przemówień papieża przybyłego z Europy Wschodniej jest stosunek człowieka do Boga: „Chwałą Boską jest człowiek żyjący”, zwykł powtarzać wielokrotnie: stąd stwierdzenie, że zgodnie z planem Boga człowiek stworzony jest dla życia, a zatem ma prawo do życia i że każdy zamach na to prawo, nade wszystko przez gwałt, jest uczestnictwem w dziele śmierci, sprzecznym z zamiarem Stwórcy. W Drogheda, w Irlandii, 29 września 1979 roku powiedział: „Przemoc jest nie do przyjęcia jako rozwiązanie dla istniejących problemów […]. Przemoc jest kłamstwem, bo sprzeciwia się prawdzie naszej wiary, prawdzie ludzkości […]. Wzywam was, zaklinam was i błagam. Na kolanach proszę, abyście zawrócili ze ścieżek przemocy i powrócili na drogę pokoju [,..j przemoc oddala tylko godzinę sprawiedliwości […], nie słuchajcie głosów przemawiających językiem nienawiści, zemsty i odwetu […]. Prawdziwa odwaga, to praca na rzecz pokoju