Category Zsbip

Okazywanemu przez całe stulecia przez Rzymian i Włochów antygermanizmowi odpowiadał pogardliwy antyitalianizm Niemców. Bunt brata zakonnego Marcina Lutra, przeniesiony z płaszczyzny religijnej na płaszczyznę polityczną, cieszył się odtąd nadspodziewanym poparciem, które sprawiło, iż jego autor stał się więźniem sformułowanego przez siebie systemu. System ten wychodził naprzeciw życzeniom zwolenników Lutra, lecz oddalał się z każdym dniem od prawowierności. Jego twórca zachłysnął się własnym sukcesem. Na pewno przeraziłby się następstw swego czynu z 31 października 1517 roku, gdyby mógł przewidzieć nieunikniony i nieodwracalny szereg wydarzeń, które doprowadziły go do ostateczności, a priori przez niego samego potępionych.

Innocenty X przybrał sobie jako sekretarza stanu byłego nuncjusza w Kolonii, Fabio Chigiego, który został wybrany na papieża 7 kwietnia 1655 roku i przyjął imię Aleksandra VII (1655-1667). Nowy papież zlecił Berniniemu budowę kolumnady na placu Sw. Piotra i podejmował w Rzymie 19 grudnia 1655 roku byłą królową Szwecji, Krystynę (1626-1689), która abdyko- wała rok wcześniej i wyrzekła się luteranizmu. Była kobietą niezwykle inteligentną, lecz ekscentryczną, a jej ustawiczne potrzeby finansowe zatruwały życie czterem papieżom: Aleksandrowi VII, Klemensowi IX, Klemensowi X i bł. Innocentemu XI. Pontyfikat Aleksandra VII upamiętnił się zajęciem przez Stolicę Apostolską stanowiska w sprawach Chin oraz nowym wystąpieniem przeciwko jansenizmowi.

Nie chodzi o to, aby Kościół osłabił swoją misyjną działalność, a jeszcze mniej, aby zrezygnował z prowadzonej od 20 stuleci akcji, która jest odpowiedzią na wezwanie Chrystusa: „Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu” (Mk 16,15). Intencja jest inna sprecyzował ją kardynał Pigne- doli w liście do biskupów z pięciu części świata: „Sekretariat dla Niechrześcijan […) usiłuje z jednej strony wprowadzać zaczyn w kulturach i religiach niechrześcijańskich, a z drugiej strony popierać postępy wcielania w życie i rozszerzania wpływów Kościoła w każdym społeczno-kulturowym regionie świata. Ten podwójny cel można osiągnąć jedynie wtedy, gdy przestrzegać się będzie podstawowych założeń dialogu: umiłowania niechrześcijan i uznania ich tożsamości religijnej i kulturowej, ich świętego prawa do wyrażania myśli, afirmacji i uczestniczenia w spuściźnie duchowej, jaką Bóg przydał narodom”303.

Podczas konklawe kardynałowie są odcięci od świata. Ich izolacja jest praktycznie tak ściśle przestrzegana jak klauzura klasztorna. Członkowie Świętego Kolegium przebywają w warunkach raczej złych niż dobrych, w celach zmontowanych z desek w salach Pałacu Apostolskiego lub w biurach różnych instytucji papieskich. Cele przydzielane są kardynałom drogą losowania. Wraz z kardynałami odcięty od świata jest również personel służbowy. Do chwili ogłoszenia wyniku wyborów elektorzy prowadzą klasztorny tryb życia, który z racji wieku niezbyt sobie cenią. Regulamin konklawe wymaga w ten sposób respektowania ducha postanowienia Grzegorza X: stworzenie warunków niewygodnych, pobudzających elektorów do szybkiego działania. A ponieważ wszystko powinno być podporządkowane temu celowi, do niedawna zawieszano wypłatę uposażenia kardynałów kurialnych na przeciąg trwania konklawe…

Napoleon oznajmiał wielokrotnie, że pozbawił wprawdzie papieża jego państwa, ale respektuje jego władzę duchowną. Przez trzy lata niewoli Pius VII, pozbawiony swych doradców, doznawał wszelkiego rodzaju presji ze strony cesarza, który usiłował wyjednać od niego unieważnienie ślubu z Józefiną. Pius VII odmawiał kategorycznie. Napoleon mścił się na kardynałach, którzy z Consalvim na czele odrzucili z pogardą zaproszenia na ślub cesarza z Marią Ludwiką austriacką w dniu 2 kwietnia 1810 roku. Ciągle głoszono fikcję niezależności religijnej papieża: mimo iż pozostawał on w niewoli, kierowano do niego prośby o inwestyturę kanoniczną biskupów mianowanych przez cesarza. Na żadną z nich Pius VII nie wyraził zgody.

Czy można zatem uznać, że od tej chwili kardynałowie utracili dawne wpływy? Absolutnie nie, ale inaczej się one objawiają. W alokucji z 28 czerwca 1967 roku Paweł VI położył nacisk na znaczenie Świętego Kolegium w życiu i dla życia Kościoła: ,,Funkcja Świętego Kolegium jest rzeczywiście święta i kościelna, gdyż jego przeznaczeniem jest współpraca z papieżem w kierowaniu Kościołem Powszechnym. Otrzymawszy pełną władzę kapłańską, są jednocześnie kardynałowie członkami kolegium biskupów jako ściśle związani z prymatem papieża. Do nich należy, zgodnie ze świętymi kanonami, wybór następcy Piotra w zarządzaniu Kościołem, prerogatywa niezwykle delikatna, podatna na wpływy i niebezpieczeństwa szkodliwe dla Kościoła, gdyby nie była zabezpieczona tak jak jest obecni przez kolegium kardynałów, stabilne i wolne od wszelkiej niestosowne] lub obcej ingerencji’1.

Do nakładów na potrzeby własne Stolicy Apostolskiej i Państwa Miasta Watykańskiego należy dodać wydatki na potrzeby zewnętrzne, głównie na cele społeczne i charytatywne. Pius XI, dla przykładu, przeznaczył 500 milionów lirów na zbudowanie kilkuset probostw w południowych Włoszech, a Paweł VI wybudował koło Acilia, między Rzymem i Ostią, osiedle składające się z 90 mieszkań przeznaczonych dla rodzin żyjących uprzednio w dzielnicach nędzy.

Złożoność zadań powierzonych Sekretariatowi Stanu jest tego rodzaju, iż trudno porównywać ten organ o wyjątkowym rzeczywiście charakterze z organami rządów państwowych. Sekretariat Stanu posiada z grubsza biorąc kompetencje zbliżone do kompetencji gabinetu szefa państwa, generalnego sekretariatu rządu, ministerstwa spraw zagranicznych, ministerstwa spraw wewnętrznych oraz ministerstwa informacji. Sekretarz stanu nie jest szefem rządu: jest tylko pierwszym współpracownikiem papieża. Paweł VI często przypominał, że Sekretariat Stanu jest sekretariatem papieża: Secretaria Status seu Papatis.

Pokój w świecie był stałą troską Pawła VI. Troska ta skłoniła go do udania się na Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, inspirowała jego wystąpienia z różnych okazji, za każdym razem, gdy pokój był zagrożony w jakimkolwiek punkcie globu. Ostatnie miesiące życia Pawła VI były zakłócone krwawymi wydarzeniami w Libanie, który padł ofiarą bratobójczej wojny. Ostatnia audiencja Pawła VI, 3 dni przed śmiercią, została udzielona patriarsze maronickiemu, przybyłemu do Rzymu w celu przedstawienia dramatycznej sytuacji swego kraju. Orędzia, kierowane każdego roku-do świata z okazji Światowego Dnia Pokoju w dniu 1 stycznia, liczne przemówienia na temat pokoju między narodami i między ludźmi należy odczytywać w kontekście myśli Pawła VI i nauk Soboru Watykańskiego II.

Dwadzieścia wieków księży przeznaczonych do pracy misyjnej w środowisku rosyjskim, a w 1930 roku ustsmowił Komisję do Spraw Rosji207 powiązaną z Sekretariatem Stanu, której przewodniczącym był sekretarz Kongregacji Nadzwyczajnych Spraw Kościoła. Kilka lat później, 19 marca 1937 roku, papież ogłosił słynną encyklikę Divini Redemptoris, potępiającą ateistyczny komunizm, który określił jako „zły w samej istocie”. Sytuacja w Meksyku, wstrząsanym rozruchami rewolucyjnymi, oraz wojna domowa w Hiszpanii skłoniły papieża do potępienia prześladowań, których ofiarą stał się Kościół w tych krajach208. Zaniepokojony przenikaniem idei marksistowskich do kleru, Pius XI potępił w 1936 roku „Terre Nouvelle”, organ chrześcijańskich marksistów.