SW. PIUS V CZ. 2

W 1568 roku papież postanowił przedstawić panującym z całą stanowczością, zgodnie z uchwałami trydenckimi, brak podstaw do ingerowania przez nich w sprawy kościelne181. O ile odmawiał on władcom wszelkiego prawa wglądu w sprawy stanowiące ścisłą domenę Kościoła, uważał za swój obowiązek interweniować jako Najwyższy Pasterz Kościoła Powszechnego w sprawy cywilne w przypadku zagrożenia na skutek działań władców i rządów zasad moralności katolickiej i uprawnień Kościoła. Obłożył ekskomuniką Elżbietę angielską (1558-1603), przywołał do porządku różnych władców, jak na przykład cesarza Maksymiliana II (1564-1576), i wywarł korzystny wpływ na Zachowanie pokoju w Europie.

Pokój między panującymi był tym bardziej niezbędny, że światu chrześcijańskiemu groziły stale najazdy Turków. Pragnąc pozyskać Wschód, papież polecił emisariuszom nawiązać kontakt ze wspólnotami prawosławnymi żyjącymi pod panowaniem władców ottomańskich. Otrzymywane raporty były bardzo niepokojące. W tej sytuacji Watykan nawiązał kontakt z Hiszpanią i Wenecją w celu utworzenia Ligi Świętej, która miała przygotować ostatnią prawdziwą krucjatę. Utworzono i oddano pod dowództwo Don Juana de Austria (1545-1578) znaczne siły morskie i lądowe, w których zorganizowanie papież wniósł wiele wysiłku i starań, otwierając w tym celu szeroko skarbiec papieski. 9 października 1571 roku flota Ligi Świętej odniosła błyskotliwe zwycięstwo pod Lepanto. Zniszczenie floty sułtana położyło kres hegemonii tureckiej na Morzu Śródziemnym. Wydarzenie to odbiło się szerokim echem w całym świecie chrześcijańskim. Było to ostatnie radosne przeżycie św. Piusa V, który zmarł 1 maja 1572 roku.

Jego następca, kardynał Ugo Boncompagni, który przyjął imię Grzegorza XIII (1572-1585), kontynuował dzieło tak dobrze rozpoczętej reformy. W chwili wyboru miał 70 lat. Grzegorz XIII był obdarzony niezwykłą energią. Okazywał ją od początku swego pontyfikatu, tworząc scentralizowaną organizację całej administracji Kościoła.