ROK 1870

Wojna francusko-niemiecka w 1870 roku umożliwiła Królestwu Włoskiemu zadanie ostatecznego ciosu świeckiej władzy papieży. 4 września, gdy Napoleon III dostał się do niewoli, Cesarstwo Francuskie rozpadło się. Piemontczycy mieli odtąd wolne ręce. W drugim tygodniu września siły włoskie rozpoczęły marsz na Wieczne Miasto. Wynik konfrontacji był oczywisty, toteż papież polecił generałowi Kanzlerowi ,,ograniczyć się do wyrażenia protestu, aby zakwestionować stosowanie przemocy” i przewidywał „kapitulację, skoro tylko zrobiony zostanie wyłom”. W sumie ten honorowy pojedynek spowodował w szeregach obrońców papieża straty w wysokości 6 zabitych.

Oblężenie rozpoczęło się 15 września. Pius IX opuścił Kwiryna! i udał się do Watykanu. 20 września o świcie artyleria pie- moncka rozpoczęła intensywne bombardowanie, koncentrując ogień na części murów między Porta Pia i Porta Salaria. O godzinie ósmej korpus dyplomatyczny w komplecie udał się do Watykanu, aby wspierać papieża w tak decydującym momencie. Podczas mszy celebrowanej w obecności dyplomatów artyleria włoska zrobiła wyłom w murze willi Bonaparte203, w pobliżu Porta Pia, przez którą bersalierzy wtargnęli do miasta i ruszyli w kierunku Kwirynału. Tuż przed wpół do dziesiątej papież polecił wywiesić białą flagę na kopule Bazyliki Sw. Piotra.

Podpisany nieco później akt kapitulacji postanawiał zwrot Włochom całego terytorium papieskiego, ale uściślał, że Dzielnica Leoniańska nie będzie okupowana przez wojska włoskie. Armia papieska została rozwiązana, jednak papież zachował gwardię szwajcarską, gwardię szlachecką oraz gwardię pałacową. Pomimo tych drobnych ustępstw Pius IX zaprotestował przeciwko zamachowi dokonanemu na jego prawa. Odtąd uważał się za więźnia Watykanu.