ODPOWIEDŹ NA APEL PAWŁA VI

Trzeba przyznać, że w ciągu trzeciej i czwartej sesji Ojcowie Soborowi usiłowali odpowiedzieć na apel Pawła VI. Nie obyło się bez trudności, i to niebagatelnych, wskutek sprzeciwu niektórych Ojców216, wobec starych nawyków Kurii powoływania się na prymat papieski, aby narzucić autorytatywnie poglądy reprezentowane przez administrację kościelną: „Sobór nie jest izbą rejestracji uprzednio przygotowanch dokumentów” – mówiono w niektórych kręgach217. Podobne trudności nie przemijały natychmiast, ale też nie można z tego wnioskować, że obrady soboru przebiegały w atmosferze zamieszania i nieporozumień. Osiągnięcia Soboru Watykańskiego II są ogromne: konstytucje dogmatyczne o Kościele, o Objawieniu Bożym: konstytucje duszpasterskie o Kościele w świecie współczesnym, o liturgii świętej: dekrety o działalności misyjnej Kościoła, apostolstwie świeckich, o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele, o Kościołach wschodnich katolickich, o ekumenizmie, o przystosowanej odnowie życia zakonnego, o posłudze i życiu kapłanów, o formacji kapłańskiej: deklaracje o wychowaniu chrześcijańskim, o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich, o wolności religijnej218.

Te doniosłe osiągnięcia mieszczą się w tradycji poprzednich soborów, między innymi Soboru Watykańskiego I. W przemówieniu z 10 grudnia 1969 roku z okazji 100 rocznicy rozpoczęcia prac Vaticanum I (8 grudnia 1870) Paweł VI powiedział: ,,Oba sobory uzupełniały się. Pierwszy miał być uzupełniony: został nagle przerwany: logicznie i historycznie jest on fundamentem drugiego, co jasno widać z odniesień, jakie łączą drugi z pierwszym”. Ze swej strony wielki niemiecki myśliciel katolicki tak sformułował swoją opinię: ,,Wystarczy przeczytać przejrzystą encyklikę Pawła VI Ecclesiam suam lub znakomitą konstytucję soborową na temat Kościoła, aby się przekonać o znaczeniu Soboru Watykańskiego II […]. Odnajdujemy w niej prawdziwego Chrystusowego ducha, autentyczny głos Kościoła: są tam teksty, które ze względu na swą formę i treść stwarzają atmosferę wzniosłą i nadzwyczajną”219.