WALKA Z TURKAMI CZ. 2

Co mógł uczynić nowy papież, Paweł II (1464-1471), rodem z Wenecji? Obojętność wielkich państw europejskich nie pozwoliła Stolicy Apostolskiej na rekrutację armii niezbędnej do odzyskania Konstantynopola. Papież zadowolił się moralnym i finansowym popieraniem takich przedsięwzięć, jak na przykład wyprawy Skanderbega (1403?-1468) przeciwko Turkom. Po Pawle II nastąpił przełożony generalny zakonu franciszkanów, Francesco della Rovere – Sykstus IV (1471-1484). Pontyfikat jego nie był bardzo pomyślny i wyróżnił się jedynie wzniesieniem słynnej Kaplicy Sykstyńskiej i założeniem Biblioteki Watykańskiej. Nowy zwierzchnik Kościoła okazał się bardziej księciem włoskim aniżeli papieżem. Jego śmierć stała się okazją do krwawych zamieszek w Rzymie, w wyniku których został obrany papieżem Genueńczyk Gianbattista Cibo jako Innocenty VIII (1484-1492). Niemało przyczynił się on do powstania smutnego obrazu papiestwa, co kilkanaście lat później stanie się pożywką dla ataków Lutra na hierarchię katolicką. Po nim nastąpił Aleksander VI (1492-1503), Borgia, człowiek bez skrupułów, potępiany przez dominikanina Girolamo Savonarolę (1452-1498).

Wielokroć określano Aleksandra VI jako okrytego hańbą potwora, zaś ataki Savonaroli na jego niemoralność i zepsucie niemało przyczyniły się do powstania odrażającego wizerunku tego człowieka. Pod względem moralnym jego życie pozostawiało wiele do życzenia, ale oczerniano go ponad miarę163. Natomiast jego autorytet jako papieża nie podlega dyskusji.

Wybór Innocentego VIII i Aleksandra VI można uzasadnić dwoma względami: nepotyzmem Sykstusa IV, który wprowadził do Świętego Kolegium ludzi nie bardzo tego godnych, oraz skłonnością ówczesnych kardynałów do wybierania papieża, którym łatwo można manipulować. Rachuby te sprawdziły się w stosunku do Innocentego VIII, lecz silna osobowość Aleksandra VI, usiłującego zresztą zawsze oddzielać w sobie człowieka od pełnionej służby, pokrzyżowała plany kardynałów. Reakcja była nieunikniona i dała o sobie znać nazajutrz po zgonie Aleksandra VI. Jego następca, Pius III, okazywał od chwili swego wyboru 2 września 1503 roku zamiar przywrócenia zachwianego przez dwóch poprzedników prestiżu papiestwa. Na nieszczęście, zmarł 18 października, zanim zdołał zwołać zapowiedziany przez siebie sobór mający przeprowadzić reformy. Zdążył natomiast w czasie 26-dniowego pontyfikatu pozbawić wpływu rodzinę Borgiów164 oraz wyjednać od króla francuskiego Ludwika XII (1498-1515) ewakuację wojsk francuskich z okupowanej przez nich części Państwa Kościelnego.