SOB0R WATYKAŃSKI II

Podjęta przez Jana XXIII decyzja zwołania XXI soboru powszechnego zaskoczyła wszystkich. Spodziewano się czegoś, ale nie aż tyle. Pius XI zamierzał w pewnym momencie, po zawarciu Układów Laterańskich, zwołać biskupów z całego świata, aby zamknąć Sobór Watykański I, przerwany w 1870 roku wojną i aktem przemocy rządu włoskiego wobec Państwa Kościelnego. Przeszkody, jakie wyłoniły się w związku z realizacją tego przedsięwzięcia, skłoniły go do wyrzeczenia się pierwotnego zamiaru. Jan XXIII zdecydował się nie tylko zakończyć Sobór Watykański I, ale przede wszystkim otworzyć Sobór Watykański II.

25 stycznia 1959 roku, trzy miesiące po wyborze, w Bazylice Sw. Pawła za Murami papież Roncalli powiadomił o swej decyzji. Była ona do tego stopnia nieoczekiwana, że wprawiła obecnych w osłupienie. Tajemnicy strzeżono tak usilnie, że niektórzy obserwatorzy zastanawiali się w tym momencie, czy niespodziewana zapowiedź bliskiego zwołania soboru powszechnego nie pojawiła się nagle w głowie jej autora. W rzeczywistości decyzja ta była starannie przemyślana i ci, którzy należeli do powierników arcybiskupa Roncallego, kiedy był jeszcze delegatem apostolskim w Turcji czy nuncjuszem we Francji, nie byli nią zdziwieni. Czyniąc to, chciał papież urzeczywistnić życzenie swoich dwóch poprzedników. Jeden z jego zaufanych napisał: „W licznych rozmowach w nuncjaturze paryskiej monsignore Roncalli, który wracał zatroskany z Rzymu, donosił nam, że Jego Świątobliwość Pius XII powierzył mu swą wolę zwołania Soboru Watykańskiego II, aby urzeczywistnić zamiar swego poprzednika, Piusa XI. Zamiar ten wywodził się z chęci umocnienia miejscowych hierarchii w Azji i w Afryce, miał na celu wyniesienie w odpowiedniej chwili ich przedstawicieli do godności kardynalskiej i umożliwienie w ten sposób udziału w przyszłych wyborach papieża… Odtąd oddziaływanie Kościoła wyszło poza tradycyjne granice Zachodu, poza basen Morza Śródziemnego. I właśnie w Watykanie Jan XXIII, gdy został papieżem, podczas prywatne] audiencji, której zechciał mi udzielić 29 kwietnia 1959 roku, potwierdził decyzję zwołania Soboru Watykańskiego II, aby spełnić zamiar swoich obu poprzedników na tronie Piotrowym”214.