KORONACJA

W nadziei na złagodzenie polityki religijnej, zamykającej duchowieństwo francuskie w sztywnych ramach – jak mówiono wtedy: w kaftanie bezpieczeństwa – Pius VII przyjął zaproszenie Napoleona do Paryża, Bonaparte został cesarzem w wyniku plebiscytu 18 maja 1804 roku, zaś papież miał zająć honorowe miejsce na uroczystości koronacji wyznaczonej na dzień 2 grudnia. Papież przedłużył swój pobyt w stolicy Francji aż do wiosny 1805, nie uzyskawszy od Napoleona najmniejszego ustępstwa. Zatroskany i zgorzkniały, powrócił do Rzymu przeczuwając zbliżające się zerwanie, którego powody gromadziły się od dawna.

Wszystko musiało się nagiąć do woli cesarza. Napoleon był niezwykle poirytowany stanowczą odmową unieważnienia przez papieża małżeństwa Hieronima Bonaparte (1789-1860) z córką kupca z Baltimore o nazwisku Paterson: autor Kodeksu Cywilnego nie godził się, aby przeciwstawiano mu prawo kanoniczne. To był pierwszy szkopuł. Następne wyłonią się również za sprawą cesarza: rozszerzenie na Włochy konkordatu z 1801 roku bez konsultacji ze Stolicą Apostolską oraz zajęcie portu w An- konie w październiku 1805 roku bez uprzedzenia i zgody papieża. Pius VII zaprotestował, na co Napoleon odpowiedział: „Wasza Świątobliwość jest suwerenem Rzymu, ale ja jestem jego cesarzem, wszyscy moi wrogowie powinni być jego wrogami”.

„Wasza Cesarska Mość jest cesarzem Francuzów, a nie cesarzem Rzymu, cesarz Rzymu nie istnieje!” – replikował Pius VII. Sprawy skomplikowały się do tego stopnia, że w kwietniu 1806 roku Napoleon odwołał swego ambasadora. Aby nie utrudniać starań papieża, kardynał Consalvi ustąpił. Rok później cesarz zażądał od Stolicy Apostolskiej uczestnictwa w blokadzie kontynentalnej. Pius VII odmówił kategorycznie: stało się to dokładnie trzy lata po koronacji. Napoleon widział w tym, co było jedynie zbiegiem okoliczności, powzięty z góry zamiar urażenia go. Odtąd Pius VII był w oczach cesarza skazańcem.

2 lutego 1808 roku wojska francuskie pod wodzą generała Miollisa (1759-1828) wkroczyły do Rzymu. Pierwsze dni nie przyniosły większych zmian, Francuzi uszanowali bowiem pałace papieskie. Ale 7 kwietnia Miollis kazał aresztować na Kwiry- nale sekretarza stanu, kardynała Gabriellego, następcę Consal- viego. W sierpniu ponowne wtargnięcie wojsk francuskich na Kwirynał skłoniło Piusa VII oraz kardynała Paccę (1756-1844), nowego sekretarza stanu, do rozlepienia na murach Rzymu apelu wzywającego Rzymian do niewspółpracowania z okupantem. 6 września Miollis udał się do pałacu papieskiego, aby aresztować kardynała Paccę, którego Pius VII gościł w swoich apartamentach. Tym razem generał nie ośmielił się posunąć dalej.