Wybór następcy Pawła VI

Rozpoczęty 21 czerwca 1963 roku w święto Bożego Ciała pontyfikat Pawła VI zakończył się 6 sierpnia 1978 roku w święto Przemienienia Pańskiego. Nie można pominąć znaczenia tego podwójnego symbolu. Podobnie jak Pius XII, Paweł VI zmarł nie w Watykanie, lecz w Castel Gandolfo.

Wybór następcy Pawła VI wydawał się sprawą niełatwą. Z pontyfikatu na pontyfikat bowiem skład Świętego Kolegium ulegał głębokim zmianom. Liczba kardynałów ustalona na 70 przez Sykstusa V, która pozostała niezmieniona aż do Jana XXIII, uległa niemal podwojeniu, przy ograniczeniu do 120 liczby kardynałów mających prawo do udziału w konklawe, z tym że prawo to dotyczy kardynałów, którzy nie przekroczyli 80 roku życia. Zwiększenie stanu liczebnego Świętego Kolegium spowodowało, że w jego skład weszła większość kardynałów z różnych części świata, niezbyt dobrze wzajemnie się znających, w każdym razie mniej aniżeli ich poprzednicy, z których większość była Włochami lub sprawowała odpowiedzialne funkcje w Kurii Rzymskiej. W tych warunkach sądzono powszechnie, że konklawe będzie wymagało większej liczby głosowań.

Te przewidywania okazały się niesłuszne, tak w kwestii czasu trwania konklawe, jak i szans poszczególnych kandydatów. Rozpoczęte 25 sierpnia 1978 roku konklawe zakończyło się już dnia następnego: elektorzy w liczbie 111 osiągnęli szybko porozumienie co do nazwiska kardynała Albino Lucianiego, patriarchy Wenecji, podobnie jak dwóch z jego sześciu poprzedników w XX wieku, św. Pius X i Jan XXIII. Nowy papież przybrał imię Jana Pawła I, łącząc w ten sposób imiona papieży, z których pierwszy, Jan XXIII wyniósł go do godności biskupa, drugi, Paweł VI – do godności kardynała.