ŚWIĘTY PIUS X

Pius X, kanonizowany przez Piusa XII 20 maja 1954 roku, był człowiekiem niezwykłej skromności i prostoty, ale bezkompromisowym i nieugiętym w sprawach doktrynalnych. Początek jego pontyfikatu upłynął pod znakiem pogorszenia sytuacji religijnej we Francji. Kulminacyjnym punktem zatargu było uchwalenie ustawy o rozdziale Kościoła od państwa. Wywołała ona protesty papieża w postaci encyklik Une fois encore z 6 stycznia oraz Vehementer nos z 11 lutego 1906 roku. Po zreorganizowaniu Kurii Rzymskiej św. Pius X zajął się szczególnie liturgią, muzyką kościelną, studiami biblijnymi, poszukiwaniem jedności z Kościołem wschodnim. Jego najbardziej doniosłym dziełem doktrynalnym było podjęcie walki z modernizmem. Encyklika Pascendi z 8 września 1907 roku potępiała modernizm, agnostycyzm i immanentyzm. W jej następstwie narzucono duchowieństwu i profesorom wyższych uczelni kato- lickkh „przysięgę antymodernistyczną”. W tym samym duchu papWż potępił w liście do biskupów francuskich z roku 1910 ruch „Sillón” Marca Sangniera (1873-1950), głoszącego „chrześcijaństwo demokratyczne i społeczne”.

Św. Piusowi X znakomicie sekundował wybitny sekretarz stanu, kardynał Raphael Merry del Val (1865-1930). Wydarzenia lata 1914 roku skłoniły ich obu do nasilenia zabiegów w kancelariach dyplomatycznych, aby nie dopuścić do najgorszego. Wypowiedzenie Francji wojny przez Niemcy boleśnie dotknęło św. Piusa X, który ze złamanym sercem zmarł 20 sierpnia 1914 roku.

Nurt w katolicyzmie XIX/XX wieku postulujący akceptację przez Kościół nowoczesnej cywilizacji, reformę Kościoła i traktowanie religii jako sprawy wewnętrznej człowieka (przyp. tłum.).