SYLLABUS

Nieszczęścia, których spodziewał się Pius IX, wynikały z rozpowszechnienia tych samych idei, ku którym skłaniał się on sam na początku pontyfikatu. Wyrzekając się swych wcześniejszych przekonań, papież musiał coraz częściej opowiadać się przeciwko nieubłaganemu, jak często mniemano, rozwojowi „postępu, liberalizmu i nowej cywilizacji” – tak to określił w przemówieniu w 1861 roku, które wywołało duży rozgłos. W 1864 roku przedstawił papież w oficjalnym dokumencie stanowisko Kościoła. 8 grudnia, w 10 rocznicę ogłoszenia dogmatu Niepokalanego Poczęcia, Pius IX opublikował jednocześnie z encykliką Quanta Cura przeciwko ówczesnym błędom, słynny Syllabus, zawierający wykaz 80 najbardziej charakterystycznych błędów. We wszystkich krajach liberałowie zareagowali niezwykle gwałtownie. Niektórzy biskupi, jak na przykład we Francji biskup Orleanu, Dupanloup (1802-1878), w Anglii kardynał Wiseman (1802-1865), arcybiskup Westminsteru, autor Fabioli, próbowali nie zawsze szczęśliwie wyjaśniać intencje papieża. W rezultacie wyłoniła się kwestia, czy papież był nieomylny, gdy ogłaszał tak doniosły dokument jak Syllabus. W tej sytuacji Pius IX zdecydował się powierzyć rozstrzygnięcie tego problemu soborowi powszechnemu.

Ogłoszenie Syllabusa, potępiającego racjonalizm, liberalizm, naturalizm, indyferentyzm, panteizm, socjalizm, komunizm, wolnomularstwo i wolnomyśliciełstwo, nie rozwiązywało kwestii politycznych. Rząd francuski zakazał jego opublikowania, a rząd włoski posłużył się nim jako dowodem przeciwko papieżowi, którego Garibaldi nazwał „wampirem z Włoch'.