SOBÓR W BAZYLEI CZ. 2

Tymczasem nowy czynnik umożliwił zawarcie porozumienia z soborem. Rozpoczęte w Konstantynopolu rokowania pozwoliły Bizantyjczykom uczestniczyć w pracach soboru, lecz – z łatwych do zrozumienia powodów – cesarz Wschodu pragnął, aby zgromadzenie odbyło się w mieście niezbyt oddalonym od Wenecji lub Rawenny, tak aby mógł odpłynąć błyskawicznie do siebie, gdyby Turcy zaatakowali Konstantynopol. Eugeniusz IV przeniósł wtedy sobór do Ferrary.

Ta decyzja wywołała nowy kryzys. Większość Ojców Soborowych doskonale rozumiała powody przeniesienia soboru, lecz jeden kardynał, garstka biskupów i około 300 duchownych odmówiło podporządkowania się – jak to określili – dyktatowi. Zwołali concUiabulum. Dwa lata później wybrali sobie ,.papieża” w osobie księcia Amadeusza VIII sabaudzkiego, który przybrał imię Feliksa V (1439-1449, f 1451). Jedynie Polska i Litwa uznały antypapieża', którego autorytet równał się zeru. Zadeklarował on swoje posłuszeństwo następcy Eugeniusza IV w roku 1449. .

Prace soboru podjęto w Ferrarze 8 stycznia 1438 roku. Eugeniusz IV przybył tam 24 stycznia, cesarz konstantynopolitański, patriarchowie oraz delegacje Kościołów wschodnich liczące łącznie 700 osób na początku marca. Przybycie Bizantyjczyków nadało obradom soboru inny charakter. Kłopotliwą sprawę wzajemnego stosunku władzy soboru do władzy papieskiej przysłoniło rozpatrzenie skargi przedstawicieli Kościołów wschodnich skierowanej przeciwko Kościołowi rzymskiemu. W pewnym momencie typowo bizantyjska dyskusja na temat Credo Nicejskiego została przerwana przez wybuch zarazy, która zmusiła do przeniesienia soboru z Ferrary do Florencji. Dyskusja trwała 16 długich miesięcy i trwałaby zapewne o wiele dłużej, gdyby nie nagła śmierć patriarchy Józefa II oraz niepokojące wieści napływające z Konstantynopola, które skłoniły Bizantyjczyków do jej zakończenia. Zagrożenie ze strony Turków wydawało się większe niż kiedykolwiek, a przedstawiciele cesarskiego dworu konstantynopolitańskiego przybyli jedynie w nadziei uzyskania od papieży i za ich pośrednictwem istotnej pomocy od państw zachodnich w walce przeciwko najazdom tureckim. Odtąd sprawy teologiczne zeszły na dalszy plan. 6 lipca 1439 roku w katedrze florenckiej ogłoszono połączenie się Kościołów greckiego i łacińskiego. Unia florencka rozpadła się po zdobyciu Konstantynopola przez Turków w roku 1453!58. Raz rozpoczęty proces łączenia się Kościołów spowodował połączenie się 22 listopada