PIUS XI CZ. 3

Dwadzieścia wieków księży przeznaczonych do pracy misyjnej w środowisku rosyjskim, a w 1930 roku ustsmowił Komisję do Spraw Rosji207 powiązaną z Sekretariatem Stanu, której przewodniczącym był sekretarz Kongregacji Nadzwyczajnych Spraw Kościoła. Kilka lat później, 19 marca 1937 roku, papież ogłosił słynną encyklikę Divini Redemptoris, potępiającą ateistyczny komunizm, który określił jako „zły w samej istocie”. Sytuacja w Meksyku, wstrząsanym rozruchami rewolucyjnymi, oraz wojna domowa w Hiszpanii skłoniły papieża do potępienia prześladowań, których ofiarą stał się Kościół w tych krajach208. Zaniepokojony przenikaniem idei marksistowskich do kleru, Pius XI potępił w 1936 roku „Terre Nouvelle”, organ chrześcijańskich marksistów.

Czterdziesta rocznica ogłoszenia encykliki Leona XIII Rerum novaium skłoniła Piusa XI do ogłoszenia encykliki Quadragesimo anno, poruszającej kwestie społeczne. Potwierdzając zasadnicze punkty doktryny swego poprzednika, papież potępiał zarazem indywidualizm i kolektywizm. Duch tego doniosłego dokumentu widoczny jest w poniższym zdaniu: „Jak jedności społeczeństwa ludzkiego nie można opierać na walce klas, tak właściwego porządku życia gospodarczego nie można pozbawić wolnej konkurencji”.

Nie sposób przedstawić w całości doktrynalnego dzieła Piusa XI. Wypada jednak wymienić list apostolski Ofiicioium omnium z 1922 roku w sprawie kształcenia duchownych, encyklikę Divini iilius Magistri z 1929 roku na temat wychowania, encyklikę Casfi connubii z 1930 roku dotyczącą małżeństwa. Nie można również pominąć milczeniem sprawy „Action Française”.

Od 1914 roku Stolica Apostolska była zaniepokojona „fundamentalnym laicyzmem” Charles’a Maurrasa (1868-1962), któremu zarzucała poganizm i agnostycyzm. Ślepe zaufanie chrześcijan do tego myśliciela o niezaprzeczalnym talencie stanowiło duże niebezpieczeństwo dla Kościoła, ukazując Stolicę Piotrową jako związaną z określonym programem politycznym, W następstwie listu kardynała Andrieu, arcybiskupa Bordeaux z 25 września 1926 roku, udowadniającego istnienie w filozofii Maurrasa „śladów odrodzenia się poganizmu”. 20 grudnia Pius XI for-

Dziennik francuski wychodzący w latach 1908-1944 o zabarwieniu mo- narchistycznym, nacjonalistycznym i antysemickim: potocznie – ruch polityczny, którego propagatorem było pismo (przyp. red.).