Category Zsbip

Zostawszy ponownie sekretarzem stanu kardynał Consalvi negocjował z pełnomocnikami Wiednia przyszły status świeckiego zwierzchnictwa papieża. Jego wystąpienie na Kongresie w Wiedniu pozostawało w pełnej zgodności z myślą Piusa VII: najbardziej istotną sprawą jest zapewnienie papieżowi niezależności, pozwalającej mu na wykonywanie bez przeszkód władzy duchownej. Consalvi powiedział, jak trudno jest papieżowi wykonywać władzę świecką na terytorium, które jest państwem tylko z nazwy: „Jeżeli rzeczą trudną było odzyskanie tego, co zostało stracone – powiedziałem to z całą otwartością – to o wiele trudniejsze jest utrzymanie tego, co zostało zwrócone…11 Pius VII byłby się zadowolił skrawkiem wybrzeża od portu Civita Vecchia do portu w Gaecie oraz terytorium mającym jako granice na południu i południowym wschodzie Góry Albańskie, na wschodzie pierwsze zbocza Abbruzzów, na północy jezioro Bracciano oraz stoki Gór Sabińskich. Było to bardzo rozsądne: takie rozwiązanie eliminowało trudności, które napotka Pius IX pół wieku później. Kalkulacje te pomijały jednak osobę Metternicha. Kanclerz austriacki, który odgrywał dominującą rolę na Kongresie Wiedeńskim, potrafił przekonać Con- sahnego o konieczności zachowania równowagi między południową i północną częścią Włoch za pomocą strefy buforowej, którą mogło stanowić jedynie państwo papieskie.

Problemy, wobec których stanęła Stolica Apostolska po rewolucji francuskiej, skłoniły Piusa VI do ustanowienia w 1793 roku Kongregacji dla Spraw Kościelnych w Królestwie Francuskim. Ponieważ sprawy te nie przestawały być przedmiotem ustawicznej troski i niepokoju pomimo zawartego z Napoleonem konkordatu, a skomplikowały się jeszcze bardziej w wyniku abdykacji cesarza 6 kwietnia 1814 r., Pius VII przekształcił tę Kongregację 19 lipca 1814 roku w Kongregację dla Załatwiania Nadzwyczajnych Spraw Kościelnych Świata Katolickiego248 . Organ ten odegrał pewną rolę przy sekretarzu stanu podczas Kongresu Wiedeńskiego (1814-1815): przez cały XIX wiek ciążył na nim obowiązek badania problemów mających bezpośredni wpływ na kierowanie sprawami Kościoła. Papież Pius X uczynił z niej sekcję Sekretariatu Stanu”, którą pozostała aż do chwili, gdy Paweł VI nada jej ponownie pewną, bardzo względną autonomię w ramach reformy Kurii z 15 sierpnia 1967 roku249.

W przeddzień upadku Państwa Kościelnego Stolica Apostolska dysponowała znacznym majątkiem. Przejęcie Rzymu przez Królestwo Włoch w dniu 20 września 1870 roku spowodowało między innymi całkowitą konfiskatę dóbr kościelnych. Z dnia na dzień Pius IX, dobrowolny więzień Watykanu — jedynej posiadłości respektowanej przez nowych władców Rzymu — został pozbawiony źródła dochodów, które pozwalały dotąd zaspokajać potrzeby Kurii Rzymskiej.

Jeżeli kwestionowano władzę papieża jako głowy państwa, to władza papieża jako Pasterza Kościoła Powszechnego wychodziła silniejsza moralnie z prób, na jakie ją wystawiał od dziesiątków lat jansenizm, gallikanizm, józefinizm, racjonalizm, rewolucja francuska i bonapartystowski imperializm. W tym czasie zrodził się silny ruch zwany ultramontanizmem, który za swoją ewangelię przyjmie pracę Josepha de Maistre’a pt. O papieżu opublikowaną w 1819 roku. Ruch ten, reprezentujący antygallikanizm jako reakcję na idee, których Kościół francuski stał się ofiarą za panowania Napoleona i w czasie rewolucji francuskiej, odegrał dużą rolę w XIX wieku: za jego sprawą Pius VII reaktywował Towarzystwo Jezusowe 7 sierpnia

W przemówieniu do kardynałów, zgromadzonych na tajnym konsystorzu w dniu 24 maja 1976 roku, Paweł VI wyraźnie opowiedział się przeciwko tym, którzy odrzucają Sobór Watykański II, to znaczy przeciwko integrystom oraz tym, którzy wypaczają zalecenia Soboru, to jest progresistom:

Po Mikołaju V nastąpił 78-letni Hiszpan Alfonso Borgia (de Borja), arcybiskup Walencji, jako Kalikst III (1455-1458). Pomimo swego wieku wykazywał dużą energię w koordynowaniu wysiłków zmierzających do powstrzymania tureckiej inwazji. Sprzedał nawet klejnoty papieskie, aby wyposażyć i uzbroić flotę. W lipcu 1456 pod Belgradem wojska krzyżowców, dowodzone przez Węgra Jana Hunyadiego (1387-1456), wojewodę siedmiogrodzkiego, zadały Turkom druzgocącą klęskę, lecz waśnie między zachodnimi władcami uniemożliwiły wykorzystanie tego zwycięstwa. Kalikst III był zresztą mocno krytykowany z powodu nepotyzmu i szczególnych względów, jakie okazywał swoim ziomkom. Nie potrafił również narzucić swego zdania w sprawach dotyczących dowodzenia operacjami wojskowymi.

Wydarzenia, jakich widownią stało się Państwo Kościelne, musiały skłonić wielkie mocarstwa do interwencji. W memorandum z 21 maja 1831 roku sugerowano Grzegorzowi XVI, aby nadał swemu państwu ustrój demokratyczny. Papież chciał pójść po tej drodze, gdy nowa rewolta zmusiła Austrię i Francję do wysłania sił zbrojnych: wojska przebywały na północy oraz w Ankonie aż do roku 1838. W tym samym czasie na apel Giuseppe Mazziniego (1805-1872), założyciela tajnego stowarzyszenia Giovine Italia, wielu Włochów łączyło się w celu wspólnego urzeczywistnienia haseł jedności narodowej, nadając swej akcji antyklerykalną i antyreligijną formę republikańską. Ksiądz Vincenzo Gioberti (1801-1852) podjął jednocześnie myśl Ludwika XV utworzenia konfederacji włoskiej pod przewodnictwem papieża201. Wkrótce zabłyśnie gwiazda Giuseppe Garibaldiego (1807-1882).

Obrót pocztowy jest stosunkowo ożywiony. Pracuje tu główny urząd pocztowy oraz trzy agencje, wspomagane przez ruchomy urząd, instalowany na placu Sw. Piotra, kiedy wymaga tego duża liczba pielgrzymów i turystów. Jak wszystkie państwa na świecie, Państwo Watykańskie emituje znaczki pocztowe, dość poszukiwane przez filatelistów.

Biuro Stanu Cywilnego nie prowadzi zbyt ożywionej działalności. Rejestruje urodziny, czasem ślub280 lub zgon. Natomiast przyłączone do niego Biuro Spraw Osobowych ma sporo roboty. Liczba urzędników i pracowników Watykanu znacznie przekracza liczbę obywateli i sięga około 4000 osób. Powoduje to liczne problemy, tym bardziej że do liczby pracowników w służbie czynnej należy dodać dość wysoką liczbę emerytów. Obywatele Watykanu korzystają z przywilejów stanowiących często przedmiot zazdrości, na przykład zwolnienia od podatków, ale ich uposażenia i płace są skromne, o wiele niższe aniżeli w państwach uprzemysłowionych. Dzieje się tak, gdyż – w przeciwieństwie do uporczywie podtrzymywanej legendy – Watykan nie jest bogaty. Skromność zarobków staje się niekiedy powodem sporów, a nawet ruchów strajkowych. Dlatego 9 maja 1971 roku powołano Biuro do Spraw Stosunków z Personelem Stolicy Apostolskiej: Officium Rationibus Habendis cum Administris Sanctae Sedis Praepositum…

Dwa lata trwały przygotowania do Soboru Watykańskiego II, dokładnie od 14 listopada roku 1960 do 11 października 1962 roku. Papież powołał 12 komisji. Większość z nich była jak gdyby odpowiednikami kongregacji rzymskich, a przewodniczącymi ich byli prefekci kongregacji. Komisja apostolstwa świeckich stanowiła zalążek stałego organu, który zostanie powołany później: centralna komisja pod przewodnictwem papieża miała za zadanie zapewnienie koordynacji całości prac i przygotowanie regulaminu obrad.

W tym samym czasie zawiązał się, a raczej skonsolidował groźny spisek przeciwko jezuitom. Uważani za najbardziej nieugiętych orędowników Kościoła, stali się nieuniknionymi ofiarami pierwszych ataków. Wykorzystano przeciw nim wszystkie argumenty, nawet najbardziej nieoczekiwane. I tak na przykład posłużono się sprawą rytu chińskiego, przedstawiając jezuitów jako ,,gotowych na wszystko”, aby umocnić swą władzę. W Portugalii sfingowano fałszywe sprzysiężenie jezuitów, którego celem był zamach na życie króla, co pozwoliło markizowi de Pombal wydalić jezuitów z kraju. We Francji głośna była sprawa ojca La Valette, który założył, naruszając normy prawa kanonicznego, firmę handlową. Firma zbankrutowała w żałosnych okolicznościach, co uderzyło dotkliwie drobnych akcjonariuszy, którzy jej zaufali. Skłoniło to Ludwika XV do likwidacji Towarzystwa Jezusowego w jego królestwie na mocy edyktu z listopada 1764 roku. Stopniowo inne państwa czy kolonie uczy niły to samo: Hiszpania, Królestwo Obojga Sycylii, Meksyk, Peru, Chile, Filipiny, Księstwo Parmy. Wypędzeni ze swych krajów jezuici przybywali masowo do Państwa Kościelnego.