Blog Archives

Jeżeli kwestionowano władzę papieża jako głowy państwa, to władza papieża jako Pasterza Kościoła Powszechnego wychodziła silniejsza moralnie z prób, na jakie ją wystawiał od dziesiątków lat jansenizm, gallikanizm, józefinizm, racjonalizm, rewolucja francuska i bonapartystowski imperializm. W tym czasie zrodził się silny ruch zwany ultramontanizmem, który za swoją ewangelię przyjmie pracę Josepha de Maistre’a pt. O papieżu opublikowaną w 1819 roku. Ruch ten, reprezentujący antygallikanizm jako reakcję na idee, których Kościół francuski stał się ofiarą za panowania Napoleona i w czasie rewolucji francuskiej, odegrał dużą rolę w XIX wieku: za jego sprawą Pius VII reaktywował Towarzystwo Jezusowe 7 sierpnia

W przemówieniu do kardynałów, zgromadzonych na tajnym konsystorzu w dniu 24 maja 1976 roku, Paweł VI wyraźnie opowiedział się przeciwko tym, którzy odrzucają Sobór Watykański II, to znaczy przeciwko integrystom oraz tym, którzy wypaczają zalecenia Soboru, to jest progresistom:

Po Mikołaju V nastąpił 78-letni Hiszpan Alfonso Borgia (de Borja), arcybiskup Walencji, jako Kalikst III (1455-1458). Pomimo swego wieku wykazywał dużą energię w koordynowaniu wysiłków zmierzających do powstrzymania tureckiej inwazji. Sprzedał nawet klejnoty papieskie, aby wyposażyć i uzbroić flotę. W lipcu 1456 pod Belgradem wojska krzyżowców, dowodzone przez Węgra Jana Hunyadiego (1387-1456), wojewodę siedmiogrodzkiego, zadały Turkom druzgocącą klęskę, lecz waśnie między zachodnimi władcami uniemożliwiły wykorzystanie tego zwycięstwa. Kalikst III był zresztą mocno krytykowany z powodu nepotyzmu i szczególnych względów, jakie okazywał swoim ziomkom. Nie potrafił również narzucić swego zdania w sprawach dotyczących dowodzenia operacjami wojskowymi.

Wydarzenia, jakich widownią stało się Państwo Kościelne, musiały skłonić wielkie mocarstwa do interwencji. W memorandum z 21 maja 1831 roku sugerowano Grzegorzowi XVI, aby nadał swemu państwu ustrój demokratyczny. Papież chciał pójść po tej drodze, gdy nowa rewolta zmusiła Austrię i Francję do wysłania sił zbrojnych: wojska przebywały na północy oraz w Ankonie aż do roku 1838. W tym samym czasie na apel Giuseppe Mazziniego (1805-1872), założyciela tajnego stowarzyszenia Giovine Italia, wielu Włochów łączyło się w celu wspólnego urzeczywistnienia haseł jedności narodowej, nadając swej akcji antyklerykalną i antyreligijną formę republikańską. Ksiądz Vincenzo Gioberti (1801-1852) podjął jednocześnie myśl Ludwika XV utworzenia konfederacji włoskiej pod przewodnictwem papieża201. Wkrótce zabłyśnie gwiazda Giuseppe Garibaldiego (1807-1882).

Obrót pocztowy jest stosunkowo ożywiony. Pracuje tu główny urząd pocztowy oraz trzy agencje, wspomagane przez ruchomy urząd, instalowany na placu Sw. Piotra, kiedy wymaga tego duża liczba pielgrzymów i turystów. Jak wszystkie państwa na świecie, Państwo Watykańskie emituje znaczki pocztowe, dość poszukiwane przez filatelistów.

Biuro Stanu Cywilnego nie prowadzi zbyt ożywionej działalności. Rejestruje urodziny, czasem ślub280 lub zgon. Natomiast przyłączone do niego Biuro Spraw Osobowych ma sporo roboty. Liczba urzędników i pracowników Watykanu znacznie przekracza liczbę obywateli i sięga około 4000 osób. Powoduje to liczne problemy, tym bardziej że do liczby pracowników w służbie czynnej należy dodać dość wysoką liczbę emerytów. Obywatele Watykanu korzystają z przywilejów stanowiących często przedmiot zazdrości, na przykład zwolnienia od podatków, ale ich uposażenia i płace są skromne, o wiele niższe aniżeli w państwach uprzemysłowionych. Dzieje się tak, gdyż – w przeciwieństwie do uporczywie podtrzymywanej legendy – Watykan nie jest bogaty. Skromność zarobków staje się niekiedy powodem sporów, a nawet ruchów strajkowych. Dlatego 9 maja 1971 roku powołano Biuro do Spraw Stosunków z Personelem Stolicy Apostolskiej: Officium Rationibus Habendis cum Administris Sanctae Sedis Praepositum…

Dwa lata trwały przygotowania do Soboru Watykańskiego II, dokładnie od 14 listopada roku 1960 do 11 października 1962 roku. Papież powołał 12 komisji. Większość z nich była jak gdyby odpowiednikami kongregacji rzymskich, a przewodniczącymi ich byli prefekci kongregacji. Komisja apostolstwa świeckich stanowiła zalążek stałego organu, który zostanie powołany później: centralna komisja pod przewodnictwem papieża miała za zadanie zapewnienie koordynacji całości prac i przygotowanie regulaminu obrad.

W tym samym czasie zawiązał się, a raczej skonsolidował groźny spisek przeciwko jezuitom. Uważani za najbardziej nieugiętych orędowników Kościoła, stali się nieuniknionymi ofiarami pierwszych ataków. Wykorzystano przeciw nim wszystkie argumenty, nawet najbardziej nieoczekiwane. I tak na przykład posłużono się sprawą rytu chińskiego, przedstawiając jezuitów jako ,,gotowych na wszystko”, aby umocnić swą władzę. W Portugalii sfingowano fałszywe sprzysiężenie jezuitów, którego celem był zamach na życie króla, co pozwoliło markizowi de Pombal wydalić jezuitów z kraju. We Francji głośna była sprawa ojca La Valette, który założył, naruszając normy prawa kanonicznego, firmę handlową. Firma zbankrutowała w żałosnych okolicznościach, co uderzyło dotkliwie drobnych akcjonariuszy, którzy jej zaufali. Skłoniło to Ludwika XV do likwidacji Towarzystwa Jezusowego w jego królestwie na mocy edyktu z listopada 1764 roku. Stopniowo inne państwa czy kolonie uczy niły to samo: Hiszpania, Królestwo Obojga Sycylii, Meksyk, Peru, Chile, Filipiny, Księstwo Parmy. Wypędzeni ze swych krajów jezuici przybywali masowo do Państwa Kościelnego.

Niezmienny rytm tych duszpasterskich podróży, które od 25 stycznia 1979 roku do 26 lutego 1981 roku wypełniły około 10% czasu papieża, nie spowodował ograniczenia lub zwolnienia intensywnej działalności papieskiej, nacechowanej poszukiwaniem bezpośrednich kontaktów. Dlatego w dniach od 5 do 9 listopada 1979 roku Jan Paweł II przyjął w Watykanie kardynałów z całego świata, co było wydarzeniem dotąd nie spotykanym, aby zasięgnąć ich rady na temat reorganizacji Kurii, problemów finansowych Stolicy Apostolskiej, wreszcie w sprawie wysiłków podejmowanych dla rozwoju kultury duchowej świata, który został opóźniony wskutek inwazji kultury materialistycznej. Dlatego również wezwał papież na synod do Watykanu w dniach 14 do 31 stycznia 1980 roku biskupów holenderskich, aby załagodzić ich spory w sprawie działalności duszpasterskiej, a w dniach 24-27 marca tego roku biskupów obrządku ukraińskiego, aby określić przyszłość ich Kościoła, po tych zaś dwóch synodach partykularnych odbyła się od 26 września do 25 października 1980 roku piąta sesja zwoływanego co trzy lata synodu biskupów, poświęcona rodzinie chrześcijańskiej.

Od najdawniejszych czasów ludzie znajdujący się w trudnym położeniu kierowali do papieża prośby o pomoc. W pierwotnym Kościele rzymskim służbę pomocy dla ubogich, wydziedziczonych i wszystkich osób będących w potrzebie sprawowali diakoni, na których spoczywało zarządzanie dobrami kościelnymi. Gdy zaistniała konieczność rozdzielenia spraw dobroczynności od administracji finansowej, papieże powierzali badanie wniosków o udzielenie wsparcia jednemu ze współpracowników. Bł. Grzegorz X ustanowił urząd jałmużnika odpowiedzialnego za rozdzielanie darów. Urząd ten przekształcił się 9 maja 1967 roku na mocy decyzji Pawia VI w Służbę Pomocy i Dobroczynności Ojca Świętego. Załatwia ona około 30 000 wniosków rocznie. Ponadto finansuje pewną liczbę szpitali i szkół.

Służba Zdrowia zatrudnia 40 lekarzy ogólnych i specjalistów, chirurgów i stomatologów, 6 pielęgniarek oraz kilku bonifratrów i kilka szarytek od św. Wincentego a Paulo. Zapewnia ona między innymi stałe dyżury lekarskie w okresie wielkich uroczystości289.